żołnierze wyklęci

Wystawa elementarna przygotowana przez Referat Edukacji Narodowej w kieleckiej delegaturze Instytutu Pamięci Narodowej. Prezentuje najważniejsze informacje na temat podziemia antykomunistycznego w ujęciu lokalnym.

 

Podjęty po 1944 r. opór zbrojny był kontynuacją walki o niepodległy kraj rozpoczętej w 1939 r. Większość „Żołnierzy Wyklętych” zaczynała swój szlak bojowy w czasie wojny i kontynuowała go w rzeczywistości powojennej, choć byli i tacy, którzy ze względu na młody wiek zaczynali bić się o niepodległość dopiero po zakończeniu okupacji niemieckiej. Po wojnie w podziemiu niepodległościowym w Polsce działało 120-180 tys. osób. Niemal połowa z nich wywodziła się z Armii Krajowej, 30-40 tys. było związanych ze środowiskiem narodowym, podobna liczba walczyła w lokalnych grupach konspiracyjnych.

 

Najszerszym nurtem powojennego podziemia były struktury poakowskie. W miejsce rozwiązanej AK powołano organizację „NIE”, a później Delegaturę Sił Zbrojnych na Kraj. Jesienią 1945 r. została ona zastąpiona Zrzeszeniem „Wolność i Niezawisłość”. Na Kielecczyźnie tworzyli je: płk Jan Zientarski „Mieczysław”, ppłk Janusz Szlaski „Prawdzic”, kpt. Józef Stępkowski „Major”, mjr Edward Herman „Stary”, por. Franciszek Jaskulski „Zagończyk”.

 

Po 1944 r. na terenie Kielecczyzny działało co najmniej 85 oddziałów podziemia niepodległościowego. Ich członkowie przeprowadzili setki akcji przeciwko przedstawicielom i instytucjom władzy komunistycznej. Siły represji zorganizowały blisko 2000 akcji zbrojnych w celu rozbicia podziemia. W efekcie działań aparatu bezpieczeństwa aresztowanych zostało około 16 000 osób.

 

Wystawa prezentowana będzie na Skwerze Żeromskiego w Kielcach od 1 do 29 marca.  Na stronie internetowej IPN zamieszczone zostaną pliki z wystawą (w formacie B1 lub A3), które będzie można pobrania i samodzielnie wydrukować całość, złożoną z 16 plansz.

 

plansza tytułowa wstęp Danuta Siedzikówna
Hieronim Dekutowski Krystyna Prochowska Łukasz Ciepliński
Zdzisław Broński Bronisław Sokołowski Emilia Malessa
Franciszek Jaskulski Jan Stemkowski Ludwik Machalski
Stefan Bębiński Tadeusz Zieliński  


Zobacz też: Podziemie niepodległosciowe na Kielecczyźnie po 1944 roku (PDF - 32 MB)