Wywłaszczenie nieruchomości to temat, który budzi w społeczeństwie wiele kontrowersji. Z jednej strony potrzebne są powierzchnie, na których można rozbudowywać infrastrukturę użyteczności publicznej, z drugiej zaś właściciele wywłaszczonych nieruchomości zawsze pozostają w pewien sposób poszkodowani. Jak dokładnie wygląda procedura wywłaszczenia nieruchomości mieszkalnej na cele publiczne?
Na jakich zasadach można wywłaszczyć nieruchomość?
Wywłaszczenie nieruchomości mieszkalnej może nastąpić tylko w konkretnym przypadku, to znaczy w sytuacji, gdy teren, na którym znajduje się nieruchomość, ma zostać przeznaczony na cele użyteczności publicznej. Chodzi na przykład o budowę nowej drogi, linii energetycznej czy rozbudowaniu przejazdów kolejowych. Prywatny inwestor nie ma więc prawa przeprowadzić wywłaszczenia (choć oczywiście może odkupić nieruchomość na zasadach komercyjnych), może to zrobić jedynie właściwy organ państwowy. Wywłaszczenie nieruchomości przebiega na podstawie wydania odpowiedniej decyzji, która ma charakter wiążący. Właściciel budynku może się od niej odwołać, jednak w większości przypadków finalnie będzie on zobowiązany opuścić nieruchomość. Z prawnego punktu widzenia inwestor ma prawo zająć nieruchomość od razu po wydaniu właściwej decyzji, co w praktyce bardzo często ma miejsce. Właściciele budynków zwykle zostają poinformowani z wyprzedzeniem o tym, że w najbliższym czasie będą zmuszeni opuścić nieruchomość.
Kiedy można domagać się odszkodowania za wywłaszczenie?
Każdy wywłaszczony ma prawo otrzymać stosowne odszkodowanie, które wypłacane jest w terminie określonym w ustawie. Wynosi on maksymalnie 60 dni, choć w praktyce na pieniądze nierzadko trzeba czekać znacznie dłużej. Wartość odszkodowania ustalana jest na podstawie ekspertyzy, którą sporządza rzeczoznawca majątkowy. Wywłaszczony ma prawo zgłaszać swoje wątpliwości i odwołać się od decyzji biegłego, co często ma miejsce, jeśli wartość odszkodowania zostaje zaniżona. Warto jednak mieć świadomość, że odwołując się, termin wypłaty odszkodowania zostaje automatycznie odroczony. Osoby wywłaszczone często więc stoją przed dylematem, czy walczyć o wyższe odszkodowanie, czy też pozostać przy pieniądzach, które mogą zostać wypłacone w ciągu kilkunastu dni. Środkiem łagodzącym czas na wypłatę odszkodowania jest zaliczka, która wypłacana jest na podstawie konkretnych specustaw. Niestety, aby móc uzyskać zaliczkę, wysokość odszkodowania musi zostać ustalona, natomiast wywłaszczony musi złożyć stosowny wniosek.
