Łagodny rozrost prostaty, czyli BPH (Benign Prostatic Hyperplasia), to łagodny rozrost w strefie przejściowej gruczołu krokowego (prostaty). Choroba ta dotyka nawet 50% mężczyzn po 60. roku życia oraz aż 90% mężczyzn po 85. roku życia - częstotliwość jej występowania rośnie wraz z wiekiem. Nie jest ona stanem nowotworowym, jednak powoduje uporczywe objawy.
Czym jest prostata?
Prostata, inaczej zwana gruczołem krokowym lub sterczem, to narząd będący elementem męskiego układu płciowego, położony wokół cewki moczowej, tuż pod pęcherzem moczowym. Gruczoł krokowy produkuje wydzielinę, która obok plemników jest główny składnikiem nasienia. Prawidłowo ma on wielkość orzecha włoskiego, ale wraz z wiekiem (po około czterdziestym piątym roku życia) gruczoł ten stopniowo się powiększa. Główną rolę w tym procesie odgrywają zmiany hormonalne, które towarzyszą procesowi starzenia się. Do innych czynników ryzyka należą: otyłość, siedzący tryb życia, stany zapalne dróg moczowych, choroby weneryczne, wstrzemięźliwość płciowa, stres czy czynniki dietetyczne takie jak spożywanie dużej ilości mięsa i alkoholu.
Objawy rozrostu prostaty
Powiększający się gruczoł krokowy powoduje zwężenie cewki moczowej, która przebiega przez środek stercza, co prowadzi do zaburzeń przepływu moczu podczas wydalania z pęcherza. Do najczęściej występujących objawów towarzyszących łagodnemu rozrostowi gruczołu krokowego należą:
— częstomocz,
— konieczność natychmiastowego oddania moczu, tzw. naglące parcie na mocz (spowodowane podrażnieniem pęcherza),
— nykturia - nocne oddawanie moczu,
— zmniejszona objętość i siła strumienia moczu, która powoduje opóźnienie w rozpoczęciu oddawania moczu i przerywany strumień,
— nietrzymanie moczu z przepełnienia,
— całkowita retencja (zatrzymanie) moczu,
— czucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego i końcowe „wykapywanie” moczu podczas mikcji (świadomego oddawania moczu),
— krwiomocz – spowodowany pęknięciem powierzchownych żył gruczołu krokowego i cewki moczowej, wywołany napinaniem się w celu oddania moczu,
— omdlenia odruchowe oraz żylaki odbytu – również spowodowane napinaniem się podczas mikcji.
Jakie są sposoby leczenia łagodnego rozrostu stercza?
W zależności od nasilenia zaburzeń oddawania moczu i rodzaju objawów dobiera się różne metody leczenia BPH. Jeśli objawy są łagodne, wystarczające mogą się okazać zmiany w stylu życia takie jak ograniczenie wypijanych płynów przed snem czy czynnością która przez dłuższy czas uniemożliwi mikcję, dwukrotne oddawanie moczu w odstępie kilku minut oraz zaprzestanie palenia tytoniu i ograniczenie kofeiny - substancje te podrażniają pęcherz moczowy. Często drobne nawyki dają dużą poprawę przy łagodnym rozroście stercza.
Czasem konieczne będzie przyjmowanie leków zleconych przez lekarza albo leczenie chirurgiczne . Urolog może przepisać leki w celu ułatwienia odpływu moczu z pęcherza poprzez rozluźnienie mięśni dróg moczowych lub w celu zmniejszenia stercza.
Wskazaniem do leczenia chirurgicznego są nasilone i bardzo uciążliwe objawy lub brak poprawy w trakcie leczenia farmakologicznego. Dotyczy to ok. 20–25% mężczyzn leczonych z powodu przerostu stercza. Celem zabiegu jest przywrócenie odpływu moczu z pęcherza poprzez usunięcie tylko centralnej części prostaty, co prowadzi do powstania odpowiednio szerokiego kanału. Możliwe do zastosowania podczas operacji techniki chirurgiczne to:
— Rezum - system wykorzystuje działania pary wodnej i dostarczenie ukierunkowanej jej dawki bezpośrednio do obszaru gruczołu krokowego objętego przerostem tkanki
— TURP / elektrosekcja stercza - przezcewkowe częściowe usunięcie stercza z użyciem prądu
— TUIP - przezcewkowe nacięcie stercza (bez usuwania tkanek)
— usunięcie prostaty za pomocą lasera
— prostatektomia - usunięcie gruczołu krokowego klasycznymi technikami chirurgicznymi poprzez nacięcie krocza.
Całkowite wyleczenie, oznaczające ustąpienie przerostu stercza nie jest możliwe, aczkolwiek zabieg znacznie poprawia komfort życia pacjenta poprzez zminimalizowanie objawów choroby. Zdarza się, że ze względu na postępujący proces powiększania się prostaty u małej części mężczyzn konieczne będzie powtórne leczenie chirurgiczne w ciągu 5 lat po pierwszym zabiegu. Bez względu na rodzaj zastosowanego leczenia mężczyźni z łagodnym przerostem stercza powinni pozostawać pod opieką urologa, przyjmować zalecone leki oraz uczęszczać na ustalone badania kontrolne.
